Wikipedia:Taalcafé

U bevindt zich hier: De kroeg · Auteursrechtencafé · Bibliografie- en broncafé · Biografische bistro · Biologiecafé · Botcafé · Categoriecafé · Doorverwijscafé · Economiecafé · Exactewetenschapscafé · Geografiecafé · Geologiecafé · Geschiedeniscafé · ICT-café · Juridisch café · Kunstcafé · Medisch café · Muziekcafé · Politiek en nieuwscafé · Redactielokaal · Religie- en filosofiecafé · Ruslandcafé · Schaakcafé · Sportcafé · ►Taalcafé · Typografiecafé · De Wandschildering · Wikidata-café · Zuidoost-Europacafé · Café for non-Dutch speakers · (wikiprojecten) · (mededelingen) · (helpdesk)

Overzicht
beheerpagina's

  → Naar inhoud | → Naar onder | → Een nieuw onderwerp toevoegen

Welkom in het Taalcafé van Wikipedia

Het Taalcafé is een overlegruimte voor wie op deze Wikipedia tijd aan taal, taalkunde en verwante onderwerpen wil besteden. Dit is tevens een centrale plek ter bespreking en afstemming van artikelen, categorieën, portalen, lijsten en andere zaken met betrekking tot taal.

Specialiteit van dit café is een ruime voorraad kletskoppen die onze stamgasten bij voorkeur nuttigen met spraakwater. Schroom niet een vraag te stellen, gezellig mee te praten of alleen maar te luisteren naar wat anderen te vertellen hebben. Je leert er in elk geval wat van op het gebied van je moedertaal. Soms komen ook andere levende of dode talen aan bod.

Voor oud overleg, zie het Archief. Voor een knipoog, zie Aforismen en de Taalbanaan.

---

Handige hulpmiddelen 

Intern

Categorie Nederlandse grammatica
Categorie Nederlandse spelling
Hoofdcategorie Taal
Lijst van talen
Por•τααl
Taal (hoofdartikel)

Wikipedia-naamruimte

Spellinggids
Talenkennis van collega's
Transliteratie- en transcriptiegids
Verzoeken aan (spelling)bots
Wikiproject/SpellingCheck
Wikiproject/Stop de Engelse ziekte

Extern

Aardrijkskundige namen
ANS (elektronisch)
Etymologiebank
Instituut Nederlandse Lexicologie
Interinstitutionele schrijfwijzer
Nederlandse woorden in/uit andere talen
Synoniemen
Technische Handleiding Nederlandse spelling
Van Dale online (beknopt)
Woordenboek der Nederlandse Taal
Woordenlijst Nederlandse Taal

Overige taallinks

Beter Spellen
Dicteewoorden (archief)
Lexilogos
Meldpunt taal
Taalunieversum

Taaladvies

Onze Taal
Taaltelefoon
Taalunie
VRT Taalnet

Woordenboeken dialecten

Woordenbank van de Nederlandse Dialecten
e-Woordenbank van de Nederlandse dialecten
Antwerps Woordenboek
Woordenboek van de Drentse dialecten
Groninger Woordenboek
links naar Limburgse woordenboeken
Limburgs Woordenboek
Vlaams Woordenboek
Zeeuws Woordenboek

Woordenboeken vreemde talen

Deens
Gammeldansk Ordbog (Ouddeens)
Duits
Duden
Engels
Cambridge
Longman Contemporary English
Merriam-Webster
Middle English Dictionary
Oxford
Frans
Académie Française, 4e, 8e en 9e druk
Le Dictionnaire
Larousse
Grieks
Dictionary of Standard Modern Greek
Italiaans
Dizionario italiano
Maori
Maori Dictionary
Portugees
Dicio, Dicionário Online de Português
Léxico, Dicionário de Português Online
Pools
Słownik języka polskiego
Wielki słownik języka polskiego
Russisch
Gramota
Spaans
Diccionario de la RAE
Zweeds
Svenska Akademien

Amsterdams tramdeurtype

Ik heb taalkundig wat problemen in het beschrijven van de deurtype. Naar buiten toe openende deuren, klopt maar gedeeltelijk. De helft van het deurpaneel in geopende toestand steekt naar buiten toe uit, maar het ander deel gaat met de openende draaibeweging naar binnen toe. Ik verwacht niet dat ik bronnen gaat vinden voor de benaming van dit soort deuren. Een noodoplossing om een voorlopige naam te gebruiken in cursief. Amsterdamse tramdeurtype. Ik dacht even aan te kunnen sluiten met de al beschreven vleugeldeuren voor treinen, maar de draairichting is omgekeerd. Voor de Amsterdamse tramdeur van binnenuit gezien voor het openen is met de linkerdeur tegen de klok in en de rechterdeur met de klok mee. Bij treinvleugeldeuren is het juist andersom. Daarnaast kunnen de tramdeuren niet met handkracht geopend worden en is de mechanische koppeling tussen de twee deurhelften niet nodig.Smiley.toerist (overleg) 27 nov 2024 12:44 (CET)

Mogelijke omschrijving: deels naar buiten openende vleugeldeuren  →bertux 30 nov 2024 17:15 (CET)

Ik ga er nog verder over nadenken, ik zie het meer als een deels naar binnen openende deur. De draaibeweging is naar binnen toe, net als bij een naar binnen zwenkende deur, waarbij wel een flink deel van de deur naar buiten toe beweegt. Ik blijf zoeken naar een taalbron. Eerst een voorlopige naam bedenken voor in de Wikimedia Commons.Smiley.toerist (overleg) 1 dec 2024 12:48 (CET)

Ook goed, jij weet hoe ze werken  →bertux 2 dec 2024 17:52 (CET)

Joodse tempel

Joodse tempel moet toch met twee hoofdletters omdat het een specifieke tempel is? Voor hernoeming is een verzoek nodig. ErikvanB (overleg) 30 nov 2024 09:24 (CET)

Ik zie ook nog Derde tempel. - ErikvanB (overleg) 30 nov 2024 09:26 (CET)

Een hele mond vol

"Vroeger waren het vooral de franskiljons, verfranste Vlamingen uit hogere milieus, die de Belgische nationale identiteit in Vlaanderen beleefden, maar in recente tijd zijn het politiek links en kosmopolitisch georiënteerde Vlamingen die hun Belgische nationale identiteit bevestigen als een staatsburgerlijk protest tegen wat zij ervaren als een etnisch-nationalistische invulling van de meerlagige Vlaamse identiteit."

Is dit nog te volgen? Vinvlugt (overleg) 2 dec 2024 17:45 (CET)

Niet echt. Sowieso alleen te gebruiken met bron (belangrijk gezaghebbend iemand). Wie doet dergelijke uitspraken? Smiley.toerist (overleg) 4 dec 2024 00:31 (CET)

Volgens mij een Vlaamse politieker, die gebruiken graag veel en moeilijke woorden om uiteindelijk niks te zeggen. DirkVE overleg 4 dec 2024 07:33 (CET)

Is 84.86.5.217 een Vlaams politicus? Die ene zin is met goed lezen wel te doen, maar ook dit pareltje in Etniciteit is van deze auteur:

Inmiddels is deze definitie niet meer exclusief in gebruik maar heeft zich een nieuwe definitie aangediend in het koppelbegrip 'etnisch nationalisme' dat een vorm van nationalisme wil aangeven welke zich niet primair op staatsburgerschap maar op volksgemeenschap baseert en daarmee de nationale grenzen relativeert. Overigens heeft 'etnisch nationalisme' recent een negatieve klank gekregen als een rechtsgrond op basis van de eigen volksgroep met uitsluiting van degenen die daar niet toe behoren.

En in Nedersaksisch lees ik:

Waar vroeger herkenning en verstaanbaarheid over de staatsgrenzen heen groot was, werd deze door het onderwijs grotendeels vervangen door de kennis en het dominerende gebruik van de nationale standaardtalen.

Prachtig zwierig Nederlands waar ik me graag door laat meevoeren en in slaap laat wiegen, mijmerend over vervlogen tijden  →bertux 4 dec 2024 08:53 (CET)

Uitgeverij The Chicken House

Lekker dat vertalen. Laten we het vooral blijven stimuleren! ErikvanB (overleg) 2 dec 2024 21:10 (CET)

Zoiets kan gebeuren. Mijn indruk is, dat WMid in het algemeen zorgvuldig werkt.

Met evenveel recht kun je voorstellen de visuele tekstverwerker af te schaffen, want die verbergt dergelijke fouten.

Een geschikt begeleidend commentaar bij deze bagatel zou zijn: Ik heb wat spanning opgebouwd en wil die nu ontladen  →bertux 2 dec 2024 21:27 (CET)

- Tja, de link tussen blokhaken op enwiki lijkt automatisch meevertaald. WMid kende ik nog niet. Bravo als hij in het algemeen zorgvuldig werkt. ErikvanB (overleg) 2 dec 2024 21:34 (CET)

Nog eentje, bertux. ErikvanB (overleg) 3 dec 2024 09:34 (CET)

We moeten sommige mensen aanraden om een machinevertaling te gebruiken. Google Translate brengt het er tegenwoordig beter van af:

Cunliffe's eerste boek, Farmer Barnes Buys a Pig, werd in 1964 gepubliceerd via contact met kinderboekenschrijfster en uitgeverijredacteur Philippa Pearce. In 1979, terwijl hij lesgaf in Kendal, solliciteerde hij tevergeefs naar een baan als regisseur bij het BBC-tv-programma Play School, maar tijdens de lunch na het interview werd hem gevraagd of hij een serie van 13 delen voor kinderen kon schrijven die zich op het platteland afspeelde. Dit resulteerde in de creatie van Postman Pat, dat werd geanimeerd en geregisseerd door Ivor Wood en voor het eerst werd uitgezonden op 16 september 1981.

Lelijk Nederlands, maar begrijpelijk en inhoudelijk correct. Het Engelse origineel is praktisch even plomp, dus we moeten GT complimenteren: anno 2024 respecteert het beest de originele tekst beter dan ik zou willen  →bertux 3 dec 2024 11:28 (CET)

Ja, het is mij ook opgevallen dat Google Translate steeds een beetje beter lijkt te worden. Soms vertaal ik ook wel eens iets in het Spaans met Google Translate, en als ik dan twijfels heb over hun vertaling van een bepaald woord (of over een zinsconstructie) blijkt het toch te kloppen als ik een woordenboek of grammatica raadpleeg. Soms controleer ik Spaanse frasen van Google Translate door te kijken op Google Books of die frase ook in boeken voorkomt. En als dan blijkt dat een Spaanse auteur (of liefst meerdere) het ook zo zegt, ben ik gerustgesteld. Dit is een zeer handige methode om de juistheid van vertalingen te controleren. Ik gebruik die vaak.

Ik vraag me af waarom gebruikers soms dingen opschrijven waarvan ze zelf niet weten wat ze ermee bedoelen. Als ik aan Xander Stokkers vraag wat hij bedoelde met "die hij schreef als het resultaat van een commissie van de BBC", antwoordt hij waarschijnlijk: "Geen idee." Dan moet hij toch zelf ook kunnen begrijpen dat er iets schort aan zijn vertaling. ErikvanB (overleg) 3 dec 2024 12:04 (CET)

Reina Prinsen Geerligs

Hallo, ik had een beschrijving toegevoegd, maar misschien wil dit wel iemand verifiëren. Als het niet oké is halen jullie het er maar weer af. Cheers. Lotje (overleg) 3 dec 2024 17:01 (CET)

Vertaling Drehfalttuer

Deze vouwdeur heeft eigenlijk drie deurpanelen; Twee klassieke vouwdeurpanelen met ongelijke grootte en een bewegende dekplaat. Drie deurpanelen die bij het sluiten in elkaar gevouwen worden. drieledigevouwdeur dus. Klopt de taallogica? Vouwdeuren hebben haast per definitie scharnieren die de deurpanelen aan elkaar houden.Smiley.toerist (overleg) 4 dec 2024 17:30 (CET)

Uit het woord Drehfalttür is niet op te maken dat het om drie panelen gaat, het betekent namelijk letterlijk draaivouwdeur. "Drieledige" is een bijvoeglijk naamwoord, dat wordt los geschreven. Vouwdeuren hebben niet per definitie scharnieren, het kan ook met een flexibel materiaal. –bdijkstra (overleg) 4 dec 2024 18:06 (CET)

Gauw even een antwoord geven zodat Matroos Vos de kans krijgt het nog beter te weten: volgens mij is het drieledige vouwdeur maar drieledigevouwdeurlogica en drieledigevouwdeurtechniek.

Maar waarom niet gewoon draaivouwdeur? Er zijn zoveel types dat je ze toch nooit zo kunt omschrijven dat het én eenduidig en duidelijk is.

Logisch lijkt mij om ze aan het begin van je artikel te introduceren en een korte code te geven (A, B, C of zo) en verderop die code te gebruiken. Bij elk afzonderlijk type herhaal je even de introductie zodat de lezer weer bij is  →bertux 4 dec 2024 18:11 (CET)

Ah, bdijkstra heeft het beter begrepen: dreh is niet drie, maar draai  →bertux 4 dec 2024 18:13 (CET)

Kijk, dat had ik inderdaad nog veel beter geweten. En @Smiley.toerist, in het oosterbuurse lemma 'Drehfalttür' las ik over de UIC, die blijkbaar van alles vastlegt op treindeurengebied. Hebben die niet ook een meertalige terminologielijst, waarop dan dus ook de Nederlandse naam voor deze deur te vinden is? Of wellicht is er een andere instantie die zo'n lijst heeft opgesteld? — Matroos Vos (overleg) 4 dec 2024 22:06 (CET)

Het inmiddels vervallen Reglement dienst hoofd- en lokaalspoorwegen kende de termen "Zwenkzwaaideuren en draaivouwdeuren". De term draai-vouwdeuren wordt ook gebruikt in het Nationaal Register Mobiel Erfgoed. De daar genoemde buurlandtrein met draai-vouwdeuren wordt ook genoemd in de Leidse Courant d.d. 9 juli 1965. Gouwenaar (overleg) 4 dec 2024 22:19 (CET)

Ik zat mij af te vragen waar de draai vandaan komt. Deze type vouwdeur wordt mechanisch in beweging gebracht (centrale deursluiting) door een simpele draaibeweging met de eerste deurpaneel aan de vouwkant. De andere deurpanelen worden dan gedwongen door de begeleidingsrail en scharnieren in een meer complexere beweging (het vouwen en ontvouwen) Een gewone vouwdeur (zonder draai) kan alleen met de hand geopend of gesloten worden.Smiley.toerist (overleg) 4 dec 2024 23:51 (CET)

Samenvattend: Bijna alle deuren, behalve schijfdeuren en zwenkzwaaideuren, zijn draaideuren in de brede zin. Deuren met een simpele draaibeweging en niet de nauwere definitie gebruikt in het algemeen en het artikel draaideur. Bij complexere bewegingen gebruikt men de woorden zwenk, zwaai in samenvoegingen. Misschien kan men bij draaideur de bredere betekenis toevoegen. Nuttig als je het onderscheid wil maken tussen schuif- en (draai)deuren.Smiley.toerist (overleg) 5 dec 2024 11:15 (CET)

Ik heb deze kennis nu toegepast in treindeur#Draaivouwdeuren. Waar ik nog enige twijfel heb is het gebruik van het woord vouwkant.Smiley.toerist (overleg) 5 dec 2024 11:45 (CET)

Hier is een draaideur met twee deurbladen, waarbij ieder deurblad gevouwen kan worden. Ik kan uit eerdere reacties niet echt deze variant herkennen.FredTC (overleg) 5 dec 2024 12:08 (CET)

Dat is geen draaideur in de brede zin, zoals hierboven besproken. Dat zijn alle deuren die een kwartslag draaibeweging maken, zoals klapdeuren en bijna alle deuren in gebouwen (anders dan schuifdeuren). Het vouwen wordt alleen gebruikt om deze draaideur helemaal open te zetten, niet tijdens het functioneren (ronddraaien) van deze deur.Smiley.toerist (overleg) 5 dec 2024 12:24 (CET)

• 
• 
  UIC-X-rijtuig: scharniervouwdeur met twee deurpanelen met een beweegbare plaat die bij een gesloten deur de trappen afdekt
• 
• 
  tramdeur: De draaias bevind zich aan de uiteinden en de aandrijving in de kast boven.

die hij regelmatig heeft "omgeslagen"

Ik begrijp niet waarnaar "die" verwijst in: die hij regelmatig heeft "omgeslagen".

Als "die" verwijst naar Krynie, dan heeft Krynie de souteneur "omgeslagen" (=neergeslagen?) en is "die" juist. Maar als "die" verondersteld wordt te verwijzen naar het meisje, dan heeft de souteneur het meisje "omgeslagen" en is "die" fout.

Ik vermoed dat het meisje is "omgeslagen", dus dan moet het zijn: dat hij regelmatig heeft "omgeslagen". ErikvanB (overleg) 6 dec 2024 19:31 (CET)

Je hebt gelijk: dit is in 2022 kapotgerepareerd. Overigens zwalkt het Nederlands al eeuwenlang tussen die en dat als verwijswoord, zie bijvoorbeeld:

Daar was laatst een meisje loos

Die wou gaan varen, die wou gaan varen

[...]

Die wou gaan varen als lichtmatroos

 →bertux 6 dec 2024 20:16 (CET)

Volgens de Taalunie en Onze Taal is het acceptabel als het gaat om een verwijzing naar een persoon in een uitbreidende bijzin. Zie https://taaladvies.net/het-meisje-die-of-dat/ en https://onzetaal.nl/taalloket/het-meisje-die-dat-daar-fietst. Jeroen N (overleg) 6 dec 2024 20:46 (CET)

Bedankt voor jullie antwoorden. "Die wou gaan varen" is inderdaad een grappig oud voorbeeld, en de links van Jeroen vond ik ook interessant. Ik heb er weer "dat" van gemaakt, want het woord was inderdaad in 2022 veranderd, waardoor ambiguïteit ontstond. Mvg, ErikvanB (overleg) 7 dec 2024 02:07 (CET)

Bonsoir, het woord "omgeslagen" komt maar één keer voor in 'Op afbetaling', de roman van Simon Vestdijk waar dit lemma over gaat, en wel in de zin: "Van dat ogenblik af heb ik niet meer met andere meisjes omgeslagen." In die context lijkt omslaan met iets als "(seksuele) omgang hebben met" te betekenen, maar die betekenis kon ik met geen mogelijkheid in de woordenboeken vinden. Tot ik er ook het Wurdboek fan de Fryske taal bij pakte (Vestdijk was immers een Fries), en jawel, bingo! Volgens het WFT betekent met iemand omslaan inderdaad "met iem. omgaan, betrekkingen met iem. onderhouden (inz. in heimelijk erotische zin)."

Ik heb het boek zelf niet gelezen, dus wie regelmatig wie heeft "omgeslagen", zoals in ons lemma vermeld wordt, zou ik niet durven zeggen. Zolang dat niet duidelijk is, zou ik die paar woorden dus gewoon maar schrappen. — Matroos Vos (overleg) 7 dec 2024 02:52 (CET)

Asjemenou... Dan zullen we voor de veiligheid maar schrappen. Het is geen essentiële informatie. – Bonsoir trouwens. ErikvanB (overleg) 7 dec 2024 03:09 (CET)

Tussen haakjes, ik vermoed dat de toevoeging over "omgeslagen" de bewering moet ontkrachten dat Krynie "homoseksueel" zou zijn. ErikvanB (overleg) 7 dec 2024 03:14 (CET)

Niet helemaal. Ik vond intussen een uitgebreidere versie in Google Books, en daaruit blijkt dat Krynie die zin zegt tegen het meisje dat hij uit de prostitutie wil redden. Op haar wantrouwende vraag of hij dat niet met "iedere arme meid, iedere hoer" zou willen doen, antwoordt hij dat hij, sinds hij haar wil redden, niet meer met andere meisjes heeft "omgeslagen". Waar vind je dat vandaag de dag nog meneer, zulke nobele mannen, die hun hersens niet onder hun navel hebben zitten? — Matroos Vos (overleg) 7 dec 2024 04:03 (CET)

Aha! Tjemig, wat een gedoe... ErikvanB (overleg) 7 dec 2024 04:14 (CET)

Slecht taalgebruik in artikel

Op Offensief in het noordwesten van Aleppo (2024) wordt in nogal belabberd Nederlands geschreven.

Zaken als: "Russische troepen in de regio kondigde aan", "Op 29 november bereikte Syrische oppositiegroepen de rand van de stad Aleppo", "aan de west kant", "kondigde Syrische oppositiegroepen aan", "verschillenden steden en dorpen". Ga maar door.

Ook worden zinnen vaak aan elkaar geplakt met een komma.

Zie mijn correcties van 7 december. Het lijkt me verstandig af en toe hier eens naar te kijken, want het is een "hot topic" en dan wil je niet lezers afschepen met kleuter-Nederlands. ErikvanB (overleg) 7 dec 2024 04:19 (CET)

Complimenten voor wat je al gedaan hebt. Het was idd niet best. Sietske | _Reageren? 7 dec 2024 15:33 (CET)

blind typen of blindtypen?

Hallo, iemand hier die het het verschil kent? Cheers. Lotje (overleg) 11 dec 2024 17:21 (CET)

Dag Lotje, volgens Onze Taal, en ook volgens de nieuwste editie van het Van Dale Groot woordenboek hedendaags Nederlands, is de juiste schrijfwijze blind typen. — Matroos Vos (overleg) 11 dec 2024 18:22 (CET)

Hartstikke bedankt Matroos Vos. Het onophoudelijk wisselen van regeltjes, er komt gewoon geen einde aan... en waarom, zo vraag ik me af, waarom in Godsnaam. (zucht) Lotje (overleg) 11 dec 2024 18:26 (CET)

blindtypen (vervoeging) – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door Lotje (overleg · bijdragen) 11 dec 2024 18:28 (CET)

Is dat allemaal niet een beetje kort door de bocht? Zo zie ik op https://woordenlijst.org/ bijvoorbeeld wel "blinddammen" staan, maar niet "blindschaken". En wel "simultaanschaken", maar niet "simultaantolken". En wel "estafettelopen", maar niet "estafettezwemmen". Ik zou zeggen dat je dus niet alleen moet kijken of een woord al dan niet in het lijstje staat, maar ook moet proberen de logica te volgen, al is die bij The Powers That Be van onze spelling soms ver te zoeken.  IJzeren Jan 11 dec 2024 18:46 (CET)

Dat gebrek aan logica is inderdaad het probleem. Zo is het pianospelen versus gitaar spelen. De Taalunie geeft hier een aantal handvaten, maar eigenlijk moet je de schrijfwijze van dit soort woorden altijd even checken in een recent woordenboek of een recente woordenlijst. — Matroos Vos (overleg) 11 dec 2024 19:13 (CET)

Klopt, maar zelf ik heb toch de neiging wat liberaler met dit soort dingen om te gaan dan wellicht de bedoeling is. Dat "pianospelen" in de woordenlijst staat, betekent niet dat "piano spelen" dús fout is. En als "blinddammen" correct is, dan is "blindschaken" dat per definitie ook.  IJzeren Jan 12 dec 2024 00:18 (CET)

Om het woordje blind blind te typen heb je in de regel beide handen nodig. Wat is het verschil tussen biervaten en biervatten en handvaten en handvatten? Norbert zeescouts (overleg) 12 dec 2024 00:25 (CET)

Voor die vat(t)en, zie hier. En @IJzeren Jan, ik heb dezelfde liberale houding hoor. Mijn antwoord aan Lotje was slechts gebaseerd op wat de gezaghebbende bronnen over de officiële schrijfwijze van blind typen te melden hebben, maar als iemand een voorkeur heeft voor blindtypen, analoog aan blinddammen, blindvaren en blindstaren, dan gaat die wat mij betreft zijn goddelijke gang. — Matroos Vos (overleg) 12 dec 2024 01:06 (CET)

Dank jullie allemaal. MarcoSwart zal hier vast iets op vinden voor de Wiktionary. De letterlijke en figuurlijke betekenis op het plaatje ter illustratie? Lotje (overleg) 12 dec 2024 07:37 (CET)

Vergun mij een lange inleiding op een kort antwoord. Als goede lagelanders vinden we al het gezag op voorhand verdacht en zien we liever een stelsel waarin iedereen spontaan precies doet wat wij willen . Wat nog wel eens over het hoofd wordt gezien, is dat iedere Nederlandssprekende voor de persoonlijke uitingen schrijfwijzen volgens de eigen voorkeur mag gebruiken. Verschillende van onze grootste schrijvers (Bilderdijk, Multatuli, Streuvels, Mulisch) kunnen hier als voorbeeld gelden. Het is overigens bepaald niet eenvoudig om een eigen spelling consequent toe te passen. De rechtszekerheid en doelmatigheid zijn er wel mee gediend dat de schrijfwijze die de overheid gebruikt, redelijk gestandaardiseerd is. Dat omvat ook de examens van het publiek gefinancierd onderwijs, maar verder reikt de Spellingwet niet. Begrijpelijkerwijs zijn er meer situaties waarin de samenwerking baat heeft bij een gezamenlijke standaard. Daarvoor wordt in de praktijk vrijwel altijd de officiële spelling gebruikt. Omdat een consequente schrijfwijze naar persoonlijke voorkeur nog best lastig is, zijn er ook heel wat mensen die sterk gehecht zijn aan de standaard die ze ooit geleerd hebben.

Het aardige van een natuurlijke taal is dat die voortdurend verandert. Dat heeft onvermijdelijk ook gevolgen voor de spelling. Zo kan een nieuwe woordgroep zich in het taalgebruik ontwikkelen tot een vaste verbinding en ten slotte een samenstelling worden. Je kunt bijvoorbeeld vinden dat dit betoog neerkomt op krom kletsen. Maar je mag ook "kromkletsen" schrijven, want iedere Nederlandssprekende mag nieuwe samenstellingen vormen (voor fijnproevers leidt dit tot een subtiel verschil in klemtoon). Keerzijde van die vrijheid is dat je niet kunt verwachten dat die vorm ook al deel is van de officiële spelling: in het Nederlands schrijven we een bijwoord het bijbehorende werkwoord als regel niet aaneen. Maar als de samenstelling gangbaarder wordt dan de woordgroep, zal dat vanzelf veranderen. In dit digitale tijdperk kijken de Taalunie en Van Dale gewoon naar zeer grote aantallen uitingen in het Nederlands en maakt daaruit op welke vormen of patronen zo gangbaar zijn geworden dat het zinnig is om ze in de officiële spelling op te nemen. Er is daarbij soms spanning tussen patronen ("regels") en specifieke vormen ("uitzonderingen"). Dan wordt er een keus gemaakt die per definitie bekritiseerd kan worden. Bij een keus voor de regel wijs je erop dat veel mensen deze vorm anders schrijven (liefst met een geleerd betoog waarom dit de enige juiste vorm is); bij een keus voor een uitzondering wijs je erop dat dit onlogisch is in vergelijking met andere woorden (liefst met een geleerd betoog over de didactische voordelen van een duidelijke regel).

Ook op Wikipedia en WikiWoordenboek is de samenwerking gediend met een standaard. Ik zie vooralsnog geen consensus ontstaan over een beter alternatief dan de officiële spelling. Kennelijk wordt "blind" in de betekenis "zonder naar je vingers te kijken" meestal nog als bijwoord in een woordgroep opgevat. Blind heeft hier net een wat andere betekenis heeft dan in blinddammen en blindschaken "zonder de stand op het speelbord te zien" of in blindvaren en blindvliegen "zonder uitzicht, louter gebruikmakend van navigatiehulpmiddelen". Als je in de dikke Van Dale onder blind kijkt, zie ook daar "blind typen" de voorkeur krijgt. --MarcoSwart (overleg) 12 dec 2024 11:37 (CET)

De oorspronkelijke vraag boeit me niet, maar je uitleg wel. Waar zit het verschil tussen blindtypen en blindschaken?

Ik beheers allebei en het enige verschil is dat ik bij blindschaken een ander de stukken laat verplaatsen. Bij blindtypen moet ik zelf de toetsen indrukken, maar ik kijk niet naar het toetsenbord, het scherm of het papier, ik kijk intussen tv.

Zo was het althans, ik word ouder en heb het niet bijgehouden. Hoe dan ook ontgaat mij het principiële verschil  →bertux 12 dec 2024 12:16 (CET)

Dankjewel MarcoSwart voor deze interessante verduidelijking. Men zal het mij, naar ik mag hopen, op de Nederlandstalige Wikipedia niet kwalijk nemen dat ik bij voorkeur verwijs/link naar de woorden zoals deze voorkomen bij de Nederlandstalige Wiktionary en ingesproken door ons aller ijverige Gebruiker:Marcel coenders Lotje (overleg) 12 dec 2024 13:09 (CET)

Het zijn wel heel verschillende vaardigheden. Het een is spiergeheugen, die geen mentale aandacht vraagt (ik kan mij nog de ponsdames herinneren die de papieren betaalgegevens overtypten en ondertussen flink aan het kletsen waren). Bij het blindschaken moet je het spel vanaf het begin volgen en een mentaal beeld van het schaakbord hebben en daarop handelen. De zetten van de tegenspeler worden mondeling doorgegeven. De openingszetten zijn routineus, maar daarna...Smiley.toerist (overleg) 12 dec 2024 13:15 (CET)

Topschakers hebben duizenden partijen in hun hoofd en hoeven tegen amateurs alleen maar te reageren op de afwijkingen. Er zijn genoeg verslagen van blindsimultaanschakers die babbelden tijdens hun partijen. Blinddammen schijnt veel moeilijker te zijn, hoewel het spel eenvoudiger is vanwege het veel kleinere aantal zetmogelijkheden. Daardoor moet je veel verder vooruitdenken om voordeel te halen en veel varianten doorrekenen. De splitsingen zijn killing, is mijn ervaring  →bertux 12 dec 2024 13:21 (CET)

Kibitzers leggen het verschil tussen blinddammen en blindschaken trouwens anders uit: de verschillende schaakstukken zouden het visualiseren makkelijker maken. Maar ik visualiseer niks, ik heb gewoon een abstracte positie in mijn hoofd. Goede blindschakers, waar ik niet toe behoor, hebben trouwens geen speciaal visueel voorstellingsvermogen, althans volgens oud onderzoek van Adriaan de Groot  →bertux 14 dec 2024 13:52 (CET)

Commons:Village pump#Long-term disputes on various wikis involving a cross-wiki IP author

Hoi, ik heb een centrale discussie begonnen over Duitse en Nederlandse dialecten, inclusief kaarten. Vriendelijke groeten Sarcelles (overleg) 14 dec 2024 13:17 (CET)

Het stoom, het as, de magnesium

Mensen knoeien met stofnamen, met de lidwoorden. Ik kwam hier niet voor advies, al is dat welkom, maar gewoon om mijn verbazing te delen. Vanmorgen, binnen een kwartier:

• Over een gecremeerde hond: Ik zou trouwens ook maar wat graag de halsband terug willen hebben en het as.
• Over boze mensen: Bij Bas en Martine komt het stoom uit de oren.

Zelf twijfel ik soms de andere kant op:

• Heb ik de/het magnesium ingenomen?

En dat terwijl ik het goed weet: het magnesium en ook de as en de stoom.

Misschien is mijn eigen voorbeeld iets plaatselijks of een tegenstromende hypercorrectie; het Tilburgs en waarschijnlijk meer Brabantse dialecten hebben zo hun eigen opvattingen over het woordgeslacht: d'n atelier, het fabriek (Tilburgs), het prospectus (Belgisch en beursjargon). Maar de bovenste voorbeelden zijn van de Hoeksche Waardse redactie van het AD.

Schuiven stofnamen met hoge snelheid naar onzijdig, tegen de ver-de-ing in?  →bertux 14 dec 2024 13:36 (CET)

Misschien, maar het zou ook juist andersom kunnen zijn: dus dat in de Nederlandse standaardtaal het woordgeslacht hier is verschoven van onzijdig naar zijdig (mannelijk/vrouwelijk). Dialecten/streektalen zijn t.o.v. de officiële standaardtaal (daktaal) vaak veel behoudender, zowel wat betreft idioom als grammatica. Zie ook bijv. het persoonlijk voornaamwoord de/doe dat zowel in het Brabants als in het Limburgs nog steeds heel normaal is, terwijl het Standaardnederlands het al eeuwen niet meer kent. De Wikischim (overleg) 14 dec 2024 14:07 (CET)

Leuk etymologisch linkje, weer wat interessants geleerd vandaag! Sietske | _Reageren? 14 dec 2024 16:46 (CET)

@Bertux, je bent niet de enige die twijfelt. Inmiddels alweer een dikke zeventig jaar geleden constateerde de taalkundige C.B. van Haeringen reeds dat er heel wat stofnamen zijn waarbij het genus onzeker is, in dit buitengewoon interessante en nog steeds zeer leesbare artikel. En dat die onzekerheid tot op de dag van vandaag voortduurt, blijkt uit deze paragraaf in de ANS, waar te lezen is dat een groot aantal stofnamen zowel als de-woord als als het-woord wordt gebruikt. — Matroos Vos (overleg) 14 dec 2024 18:32 (CET)